T.C.
MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI
Yükseköğretim Genel Müdürlüğü

AMAÇ

•   Yükseköğretim Genel Müdürlüğü’nün görevleri,

•   Yurt dışında yükseköğrenim gören özel öğrencilerle ilgili genel bilgiler,

•   Öğrenci tanıma işlemleri,

•   Öğrencilerin karşılaştığı sorunlar ve çözüm önerileri

•   Yurtdışındaki temsilciliklerimizin görevleri

konularında siz  öğretmen arkadaşlarımızı bilgilendirmektir.

Resmi Burslu ve Özel Öğrencilik Nedir?

•      Resmi Burslu Öğrencilik

     Türkiye’deki üniversitelerin öğretim elemanı, kamu kurum ve kuruluþlarýnýn uzman personel ihtiyacını karşılamak amacıyla 1416 sayılı kanun uyarınca burslu statüde yurtdışında lisans ve yüksek lisans öğrenimi için gönderilen öğrencilerdir. Bu öğrenciler, yurtdışında aldıkları eğitimin karşılığında mecburi hizmetle yükümlüdürler.

•      Özel Öğrencilik

     Yurt dışındaki öğrenimleri süresince her türlü giderleri kendisi tarafından karşılanan öğrencilerdir.

Özel Öğrencilerle İlgili Sayısal Veriler

•      30 Nisan 2002 verilerine göre, Bakanlığımızca öğrenciliği tanınan ve dosyası açılan 18.419 özel öğrenci 73 ülkede lisans ve lisansüstü öğrenim görmektedir.

•      Bu öğrencilerin ülkelere göre dağılımı şöyledir:

–   ABD: 4952

–   Avrupa Ülkeleri: 7260

–   Türk Cumhuriyetleri: 4345

–   Yakın, Orta, Uzak Doğu, Balkan Ülkeleri, Rusya ve Bağımsız Devletler Topluluğu:   1872

–   TOPLAM:        18419

•      Türk Cumhuriyetleri içindeki dağılım şöyledir:

–   Azerbaycan:    2272

–   Kazakistan:     1163

–   Kırgızistan:       810

–   Özbekistan:     13

–   Tacikistan:       10

–   Türkmenistan: 77

Öğrenci Tanıma İşlemleri

•      Öğrenciler neden özel öğrencilik tanıtma işlemi yaptırmalıdır?

–   Askerlik tecil ve tehir işlemlerini yaptırmak,

–   Öğrenci pasaportu çıkartmak,

–   Burs temin etmek,

–   Oturma izni almak,

–   Denklik işlemlerinde gerekmesi durumunda öğrenciliğinin tanındığını belgelemek.

–   Bakanlıkla bilgi iletişimini sağlamak,

–   Yurt dışındaki temsilciliklerde dosya açtırmak.

•      “Türk Öğrencilerin Yabancı Ülkelerde Öğrenimleri Hakkında Yönetmelik”in 7. maddesi gereğince 2002-2003 öğretim yılında yurtdışında özel öğrenci olarak öğrenim yapmak isteyen öğrencilerden istenen belgeler şunlardır:

•      Başvuru Dilekçesi

•      Mezuniyet Belgesi

•      Kayıt Belgesi

•      ÖSS Sonuç Belgesi

•      Nüfus Cüzdan Örneği

•      Askerlik Durum Belgesi

•      İstifa Belgesi

•      Vesikalık Fotoğraf

•      Zorunlu Hizmet Belgesi

•      BAŞVURU DİLEKÇESİ

            Bu   dilekçe   yurtiçinde   Milli   Eğitim   Bakanlığı, il veya ilçe   milli   eğitim   müdürlükleri;  yurtdışında  eğitim müşavirlikleri, eğitim ataşelikleri, bunların bulunmadığı yerlerde konsolosluklardan sağlanır.

            Dilekçedeki 14 madde ve yurtiçi-yurtdışı adresleri doğru, eksiksiz olarak doldurulup imzalanacak, eksik doldurulan başvurular  işleme alınmayacaktır.

1-ÖZEL ÖĞRENCİLİĞİ TANITMA BAŞVURU DİLEKÇESİ

 2-MEZUNİYET BELGESİ

     Yurtiçinde en son mezun olunan okuldan alınacak diploma veya çıkmanın onaylı örneği (2 adet)

     Yurtdışındaki lise ve dengi okuldan mezun olanların eğitim müşavirliklerinden, eğitim ataşeliklerinden veya MEB Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı ile il milli eğitim müdürlüklerinden; yurtdışındaki yüksekokul veya üniversitelerden mezun olanların ise YÖK Başkanlığı’ndan alacakları denklik belgelerinin onaylı iki örneğini dilekçelerine eklemeleri gerekir.

 3-KAYIT BELGESİ (Akseptans)

     Okul kayıt belgesinin YÖK tarafından tanınan, örgün bir yükseköğretim kurumundan alınmış olması şarttır.

     Yurtdışında dil veya esas öğrenim yapılacak okuldan alınacak kayıt-kabul belgesi (Akseptans);  Öğrenime başlama tarihi, seviyesi, dalı belirtilmiş Türkçe tercümeli, onaylı olmalıdır.

 3-KAYIT BELGESİ (Akseptans)

     Yurtdışında esas öğrenimden önce dil öğrenimi yapacak olanların alacakları kayıt kabul belgesinin (akseptansın) öğrenim süresi en az 2 ay olmalı, öğrencinin haftada en az 15 saat öğrenim göreceği belirtilmelidir. Dil öğrenimi kabul belgesi alanların, asıl öğrenim dalları hakkındaki beyanlarının, ÖSS’de aldıkları puan türü doğrultusunda bir yüksek öğrenim alanından olması gerekir.

 3-KAYIT BELGESİ (Akseptans)

     Ayrıca, Türk Cumhuriyetleri ve Bağımsız Devletler Topluluğu ülkelerinden alınacak kayıt kabul belgesinde, ilgili yükseköğretim kurumunun yetkilileri ile eğitim müşavirlikleri, eğitim ataşelikleri, bunların bulunmadığı yerlerde konsoloslukların onayı gereklidir. Onaysız belgeler işleme alınmaz.

 4- ÖSS Sonuç Belgesi

A)2002-2003 öğretim yılında yurtdışında  lisans seviyesinde öğrenim görmek isteyenlerin 2002 ÖSS’ye girmeleri, girmek istediği veya gördüğü öğrenim dalının, programının gerektirdiği türden en az 120 puan almış olmaları gerekir. ÖSS sonuçlarının geçerliliği 1 yıldır.

Bu koşul,

a)      Gidilecek ülkenin üniversitelerine kabul için girişte yapılan genel yetenek veya bilim sınavlarını başaranlarla SAT 1 (Minimum 1000 puan), ACT (Minimum 21 puan), Abitur, Fransız Bakaloryası, GCE A Level Sertifikası (Minimum 2 ders), Uluslararası Bakalorya (International Baccalaureat IB) belgelerini alanlardan,

•      Yurtdışında ülkemizdeki liselere denk liselerden mezun olanlardan,

•      Türkiye’deki Konservatuarların lise kısmından mezun olup, yurt dışında özel yetenek sınavını başarıp kayıt kabul alanlardan aranmaz.

•      ÖSYM kılavuzunda yer alan ülkelerde yüksek öğrenim görmek isteyenlerin, Öğrenci Yerleştirme Sınavı kazandı belgesini ibraz etmeleri gerekmektedir. (YÖK’ün 05/01/1999 tarih ve 99.1.8 sayılı kararı)

•      2002-2003 öğretim yılında yurtdışında ön lisans seviyesinde öğrenim görmek isteyenlerin ÖSS’ ye girmeleri ve en az 105 puan almış olmaları gerekir. Lisans seviyesinde eğitim yapmak üzere özel yetenek (Beden eğitimi, Resim, Müzik gibi) sınavı ile öğrenci alan kurumlardan alınan akseptansların kabul edilebilmesi için “kazandı” belgesini ve ÖSS’ den en az 105 puan aldıklarını gösterir belgeyi ibraz etmeleri, özel yetenek sınavı yapılmayan ülkelerde öğrenim yapmak isteyenlerin de ÖSS’den en az 120 puan almış olmaları gerekmektedir.

•      ÖSYM Kılavuzunda yer alan ülkelerde; öğrencilerin, özel yetenek sınavı sonuçlarına göre öğrenci alan yükseköğretim programlarına, kılavuzda ayrılan kontenjanlara yerleştirilmiş olmaları gerekir. Kontenjanlara yerleştirilmeyenlerin özel öğrencilikleri tanınmaz.

 5- NÜFUS CÜZDANI ÖRNEĞİ (2 adet)

     Yurtiçinde noter veya muhtardan, yurtdışında eğitim müşavirlikleri, eğitim ataşelikleri veya konsolosluklardan onaylı olması gerekir.

 6- ASKERLİK DURUM BELGESİ

•      Lisans Öğrenimi Yapacaklar: Askerlik çağına girenlerden (19 yaşına girenlerden) askerlik tecil belgesi istenir, girmeyenlerden (18 yaşında olanlardan) istenmez.

·      Askerlik şubesinden alınacak askerlik durum ve müsaade belgesi, (onaylı 2 adet)

•      İSTİFA BELGESİ (1416 sayılı Kanunun 21. maddesi gereğince)

     Devlet memuru olup yurtdışında yüksek öğrenim yapmak isteyenlerin, 1416 sayılı Kanunun 21. maddesine göre istifa etmeleri ve bunu belgelendirmeleri şarttır.

•      VESİKALIK FOTOĞRAF (6 adet)

9) ZORUNLU HİZMET BELGESİ              Yurtdışında öğrenciliklerinin tanınması için başvuranlardan zorunlu hizmetle yükümlü olanlar, zorunlu hizmetini yaptığını, parasal karşılığını ödediğini, taksitle ödemede anlaştığını veya ertelettiğini belgelendirmek zorundadır.

Öğrenci Tanıma İşlemi - Notlar

1. Öğrenim görülecek ülkenin resmi makamlarınca tanınmamış olan, açık yükseköğretim yapan veya devam zorunluluğu bulunmayan kurumlarda kayıtlı olanlar ile herhangi bir işle (işçi, memur, esnaf, belletmen, öğretmen, okutman, müteahhit veya şirket sahibi vb.) meşgul olanların öğrencilikleri tanınmaz. (İlgili yönetmelik Md.27/f)

2. Yurtdışında yüksek öğrenim yapmak isteyenlerin, öğrenciliklerinin tanınması için başvuruda bulunmadan önce, öğrenim yapacakları ülkenin eğitim sistemini, özellikle lisans ve lisansüstü öğrenime kabulleri ile vize alabilmek için gerekli şartların neler olduğunu, gideceği ülkenin ülkemizdeki büyükelçilik veya konsolosluklarından öğrenmelerinde yarar görülmektedir.

2. (Devam) Almanya, Fransa ve Avusturya’da lisans öğrenimi yapmak isteyenlerin, ÖSS sınavını kazanmış olmaları ve Türkiye’de bir örgün öğretim kurumuna yerleştirilmiş olmaları gerekir. Bu ülkelerde yapılacak öğrenim dalı, Türkiye’de ÖSS sınavı ile kazanılan öğrenim dalı doğrultusunda olmalıdır. İsviçre’de lisans öğrenimi yapacaklar iki farklı sistem ile karşılaşabilirler. Bazı üniversiteler, Türkiye’de kazanılmış olan dalda öğrenim yapma imkanı verirken (Fribourg-Basel Üniversiteleri) diğer üniversiteler 6 dersten yapılan sınavla öğrenci almaktadır.

3. ÖSYM Kılavuzunda belirlenen, yurtdışındaki üniversitelerde özel yetenek sınav sonuçlarına göre öğrenci kabul edilen programlarda öğrenime başlayan öğrencilerin ülkemizdeki üniversitelere yatay geçiş yapmaları mümkün değildir.

4. Özel  öğrenciliği tanınanlar, öğrenciliklerinin tanındığı tarihten itibaren 45 gün içinde öğrenim yerlerine gitmek, 6 ay içinde gerekli belgelerle birlikte dosya açtırmak için müracaat etmek ve her öğretim yılı sonunda öğrenim durumları hakkında eğitim müşavirliklerine, eğitim ataşeliklerine, bunların bulunmadığı yerlerde konsolosluklara bilgi vermek zorundadırlar. Aksi halde öğrencilikle ilişikleri kesilecektir.

•      Bu açıklamada sözü edilen belgelerin onaylarının; yurtdışında müşavirlikler veya ataşelikler, bunların bulunmadığı yerlerde konsolosluklarca; yurtiçinde noter veya diğer resmi makamlarca yapılması gerekmektedir.

Özel Öğrenciliğin Tanınmasından Sonra Bilinecek Hususlar

Dosya açtırılması: Özel öğrencilik için başvuran ve öğrencilikleri tanınanlar, öğrenciliklerinin tanındığı tarihten itibaren 45 gün içerisinde öğrenim yerlerine gitmek, 6 ay içerisinde ise, gerekli belgelerle birlikte bağlı bulundukları eğitim müşavirliklerine, eğitim ataşeliklerine, bunların bulunmadığı yerlerde de konsolosluklara başvurarak buralarda da dosya açtırmak zorundadırlar. Bu işlemi yaptırmadıkları takdirde tanınmış bulunan öğrencilikleri iptal edilerek öğrencilikle ilişikleri kesilir.

Öğrenim Durumları Hakkında Bilgi Verilmesi:

Öğrencilikleri tanınan, müşavirlik, ataşelik veya konsolosluklara başvurarak dosya açtıran öğrenciler her sömestr sonunda öğrenim durumları hakkında eğitim müşavirlikleri, eğitim ataşeliklerine, bunların bulunmadığı yerlerde konsolosluklara bilgi vermek ve durumlarını belgelendirmek zorundadırlar.

Askerlikle İlgili Hususlar:

Öğrencilikleri tanınan ön lisans veya lisans seviyesinde öğrenim gören erkek öğrencilerin her yıl Eylül ayı içerisinde öğrenim durumlarını belgelendirerek bağlı oldukları eğitim müşavirliği, eğitim ataşeliği veya konsolosluklara müracaat ederek tecil talebinde bulunmaları gerekir.

·      Öğrenciliği tanınanlardan; yüksek lisans öğrenimi gören öğrencilerin askere sevk tehirleri Yönetmeliğin 16’ıncı maddesinde belirlenen süreyi aşmayacak şekilde Yönetmeliğin 35’nci maddesine göre müşavirliklerin, ataşeliklerin veya konsoloslukların teklifi üzerine Bakanlıkça yapılır. Sevk tehir uzatımı talebinde bulunacak öğrencilerin sevk tehirlerinin bitim tarihlerinden iki ay önce öğrenim belgeleriyle bağlı oldukları eğitim müşavirlikleri, ataşeliği veya konsolosluklara başvurması gerekir.

·      Bakaya kaldıkları halde staj, yüksek lisans, ihtisas ve doktora öğrenimine başlangıç tarihleri, bakaya kaldıkları tarihten önce olanların sevk tehir işlemleri yapılabilir. Bu durumda, bakaya olanların öğrenimine aralıksız olarak devam ettiğini belgelendirmesi gerekir. Ancak, hazırlık eğitimini tamamlayıp esas öğrenimlerine bakaya kaldıktan sonra başlayanlardan BERAAT veya KOVUŞTURMAYA YER OLMADIĞINA dair belge istenir.

·      Haklarında soruşturma açılanlardan askeri mahkemeden ceza alanların sevk tehirlerinin yapılması mümkün değildir.

Dil Öğrenimi:

 Öğrencilikleri tanınan yurtdışında lisans, master, doktora ve ihtisas seviyesinde öğrenim yapacak öğrencilere dil öğrenimi için bir yıl süre verilir. Vaktinde haber verildiği ve müşavirlik, ataşelik veya konsolosluklarca kabul olunan ve Bakanlıkça uygun görülen bir özürü olanlar için bu süre altı ay uzatılabilir.

Öğrenim yaptıkları ülkenin dili ve edebiyatı ile ilgili bir bölümden mezun olan fakülte ve yüksekokul mezunları, o ülkede lisans üstü seviyede öğrenime başlamak zorundadırlar. Ancak, seviye tespit sınavına tabi tutulacağını belgelendirenlere bu sınava girme hakkı tanınır.

Hazırlık Öğrenimi:

Öğrencilikleri tanınan öğrencilerden, lisansüstü öğrenim yapmak üzere yurtdışına gidenlerin bulundukları ülkelerin eğitim sistemleri dikkate alınarak, esas öğrenimlerine başlayabilmeleri için okullarınca gerekli görülen hazırlık ve telafi öğrenimi yapmalarına izin verilir.

Öğrenim süreleri:Öğrencilikleri tanınanların, yurtdışında görecekleri öğrenimleriyle ilgili süreler aşağıdaki tablodaki gibidir.

Öğrenim       Esas süre                Uzatım          Toplam

Dil Öğr.          1 yıl                             6 ay                1,5 yıl

Ön lisans        2 yıl                             1,5 yıl              3.5 yıl

Lisans                        4 yıl                             2 yýl                6    yıl

Master            2 yıl                             1 yıl                 3    yıl

Doktora          3 yıl                             2 yıl                 5    yıl

·      Gerektiği hallerde; hazırlık veya telafi öğrenimi için bir yıl süre verilebilir. Ancak, ortaöğretim veya yükseköğretim sistemleri yapı ve işleyiş farklılıkları nedeniyle uygunluk göstermeyen ülke üniversitelerinde öğrenim gören öğrenciler için bu süreler kazanılmış hak sayılmaz. Öğrencilerin lisansüstü süre planları, ilgili ülkelerdeki dış temsilciliklerinden alınacak ayrıntılı bilgiler doğrultusunda Bakanlıkça farklı olarak belirlenir.

Dal, Okul ve Ülke Değişikliği:  

     Öğrencilikleri tanınan ve özel öğrenci statüsünde yurtdışında öğrenim gören öğrencilerin; öğrenim dalının, öğrenim kurumunun ve öğrenim gördüğü ülkenin değiştirilmesi, eğitim müşavirliği, eğitim ataşeliği veya konsoloslukların iznine bağlıdır. Bu değişikliklerde sömestr kaybı olmaması esastır. Ancak, değişikliğin zorunlu olduğu hallerde, en fazla iki sömestrlik kayba izin verilebilir. Uygun görülen değişiklikler, müşavirlikler, ataşelikler veya konsolosluklarca yapılır ve Bakanlığa bilgi verilir.

Staj İzni:

     Öğrencilikleri tanınanlardan, uluslararası proje, araştırma çalışması veya üniversite bünyesinde yeni teknolojilerle ilgili bir çalışma yaptıklarını belgelendiren öğrencilere, bir yılı geçmemek üzere öğrenim sonu staj izni verilebilir.

Öğrencilikle ilişik Kesme:

Askerlik, öğrenimi tamamlama ve öğreniminden vazgeçenlerle ilgili ilişik kesme: Öğrenimlerine başarı ile devam ettikleri halde askerlikle ilgili yasalarda belirlenen yaş sınırı sonuna gelenlerin, (lisans öğrenimi için 29 yaş, yüksek lisans için 33 yaşını doldurduğu yılın sonuna kadar) öğrenimlerini tamamlayanların ve öğrenimden vazgeçenlerin öğrencilikle ilişikleri müşavirlik, ataşelik ve konsoloslukların teklifleri üzerine Bakanlıkça kesilir.

Devamsızlık veya başarısızlık nedeniyle ilişik kesme: Öğrenim kurumuna devam etmeyen, öğrenim durumunu belgelendirmeyen ve üst üste iki yıl başarısız duruma düşen öğrencilerin öğrencilikle ilişiklerinin kesilmesi müşavirlikler, ataşelikler veya konsolosluklarca Bakanlığa teklif edilir ve Bakanlıkça bu kişilerin öğrencilikle ilişikleri kesilir.

Mevzuata aykırı hareketlerden dolayı ilişik kesme:  Öğrencilikleri tanınarak yurtdışında yükseköğrenimde bulunan öğrencilerden;

•      Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığı veya öğrencilik onur ve saygınlığını kıracak hareketlerde bulunanların,

•      Mevzuata göre ülke için yasak sayılan fiil ve hareketlerde bulunan veya bu çeşit faaliyetlere katıldıkları belirlenenlerin,

•      Öğrenim gördüğü kurumun kurallarına aykırı hareketlerden dolayı öğrenim kurumuyla ilişiği kesilenlerin,

•      Bölgesinde bulunduğu müşavirliğin, ataşeliğin veya konsolosluğun talimatına uymayanların,

•      Yönetmelik hükümlerine aykırı hareket edenlerin müşavirlik, ataşelik veya konsoloslukların teklifi üzerine Bakanlıkça öğrencilikle ilişikleri kesilir.

Statü Değişikliği:

     Öğrencilikleri tanınarak öğrenimlerine devam eden öğrencilerden durumları 1416 sayılı Kanun ilgili maddelerine uyan öğrencilerden resmi-burslu statüye veya resmi-burslu statüden de özel öğrenci statüsüne geçmek isteyenlerin başvuruları müşavirlik, ataşelik veya konsolosluklarca, bu konudaki görüşlerini de belirtmek kaydı ile Bakanlığa intikal ettirilir. Bu durumdaki öğrencilerin statü değişiklikleri Bakanlıkça yapılacak değerlendirmeyle yapılır.

     Diğer Konular:

     Öğrencilikleri tanınan ve öğrenimlerine devam eden özel öğrencilerin, öğrenimleri sırasında, herhangi bir sebepten kayıt dondurması gerekenlerin (hastalık vb. nedenlerle) öğrenimlerine ara verenlerin, kayıt dondurma belgeleri ile sağlık raporlarını bağlı oldukları eğitim müşavirlikleri, ataşelikleri veya konsolosluklar aracılığı ile en kısa sürede Bakanlığa göndermeleri gereklidir.

·      Bazı ülkelerin öğretim kurumları Türkiye’de ÖSYS kılavuzuna girmiştir. Bu ülkelerde; (Bulgaristan, Gürcistan, Litvanya, Macaristan, Moldova, Romanya, Ukrayna, Malta, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan) özel öğrenci statüsünde yükseköğretim görmek isteyenlerin, adı geçen ülkelerin ÖSYS kılavuzunda yer alan üniversitelerinin, yine kılavuzda yer alan programlarına (fakülte, bölüm, yüksekokul vb.) ÖSS sonucunda ÖSYM tarafından yerleştirildiklerinin gerekli olduğu, aksi halde, mezuniyetlerinde diploma denkliklerinin de YÖK tarafından yapılmayacağının bilinmesi gereklidir (2002 ÖSS Kılavuzu Açıklamalar, 176. madde).

·      İnsanlarımızın yükseköğrenim görme arzusundan yararlanmak isteyen bazı kişi ve kuruluşlar, yabancı ülkelerde özel yükseköğretim kurumları açabilmektedirler. Bu kurumlarýn eðitim standartlarý çağdaş eğitim standartlarının altındadır. Özellikle kendi ülkesinde gerekli prosedürü tamamlamamış özel yükseköğretim kurumlarında öğrenim görenlerin Bakanlığımızca öğrencilik tanıma işlemi, YÖK tarafından da diploma denkliklerinin yapılamayacağından dolayı, öğrencilerin bu tür kurumlara yönelmemeleri gereklidir.

·      Yurtdışında kendi imkanlarıyla yükseköğrenim görmek üzere gidecek özel öğrencilerin ve ailelerinin ileride uğrayacakları telafisi mümkün olmayan herhangi bir durumla karşılaşmamaları için, aracı kuruluşlar yerine, gidecekleri ülkelerin temsilciliklerine ( Fulbright, Alman-Fransýz Kültür Dernekleri, Konsolosluk ve Büyükelçilikler, vb. veya Milli Eğitim Bakanlığına (Yükseköğretim Genel Müdürlüğüne) başvurmaları ve edinecekleri bilgiler doğrultusunda hareket etmeleri gereklidir.

·         Yurtdışında özel öğrenci olarak öğrenim gören öğrencilerin yatay geçişleri; Yatay Geçiş Yönetmeliği hükümleri gereğince yürütülür. Buna göre, ilgililerin doğrudan yatay geçiş yapacakları yükseköğretim kurumlarına başvurmaları gerekir. Yatay geçiş konusu Bakanlığımızın görev alanı dışındadýr.

·      Yurtdışında yükseköğrenim görenlerin mezuniyetlerinden sonra alacakları diplomalarının denkliği hususu ise 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 7/p maddesi gereği Yükseköğretim Kurulu’nun görevleri arasındadır.  Bu nedenle, bu konudaki başvuruların YÖK Denklik Şubesi Müdürlüğü’ne veya üniversitelerarasý kurula yapılması gerekir.

Diploma Denkliği İçin İstenen Belgeler

Yurtdışındaki yükseköğretim kurumlarında alınmış ön lisans, lisans, yüksek lisans diplomalarının denklik işlemleri için gerekli belgeler şunlardır:

•      Bir önceki eğitim – öğretime ilişkin diploma aslı veya onaylı sureti,

•      Denkliği istenilen diploma veya mezuniyet belgesi aslı,

•      Öğrenim süresi içinde alınmış ders, not ve ders saatlerini gösterir, üniversitesinden onaylı belge (transkript) aslı,

•      Yabancı dildeki belgelerin noter tasdikli Türkçe tercümeleri,

•      Diploma sahibine ait Pasaport.

Not: Lisans öğrenimlerini yurtdışında tamamlayan askerlikle yükümlü öğrencilerin yedeksubay kararı aldırabilmeleri için mutlaka diploma denkliği işlemini yaptırmış olmaları gerekir.

Sorunlar Ve Çözüm Önerileri

Yurt dışına eğitim amacıyla giden öğrencilerin, gittikleri ülkelere bağlı olan veya olmayan pek çok sorunları ortaya çıkabilmektedir. Karşılaşılan sorunları ülkelere göre inceleyelim.

Amerika Birleşik Devletleri

ABD’de 4952 özel öğrencimiz öğrenim görmektedir. Türkiye’nin eğitim sisteminin ABD’nin eğitim sistemine benzemesi sebebi ile ABD’deki öğrencilerimizin sisteme uyum sorunu olmamaktadır. ABD’deki Türk öğrencilerin en fazla karşılaştıkları sorunlar, ülkemiz mevzuatıilgili olanlardır. Yurt dışına giderken öğrencilik tanıtmayanların veya ataşeliklere uzak olan eyaletlerde öğrenim yapanların askerlik yoklaması, askerlik tecil ve tehiri gibi işlemlere yabancı oldukları ve bu işlemlerini zamanında yaptırmadıkları gözlenmiştir. Özellikle lisans eğitimini bitirip yüksek lisans amacıyla gidenler, askerlik kararı aldırmadan yurtdışına çıkmaktadır. Yurtta birkaç gün içerisinde halledebilecekleri bu işlem, yurtdışında mevzuat karışıklığı, yetkili makamların bulundukları yerlerin uzaklığı gibi nedenlerle aylarca sürebilmektedir.

Bu nedenle, zaman zaman öğrencilerin yoklama kaçağı veya bakaya durumuna düştükleri görülmektedir. Yurt dışına çıkmadan Milli Eğitim Bakanlığına başvurarak öğrenciliklerini tanıtanlar, bu konularda yeteri kadar aydınlatılmaktadır. Dolayısıyla bunların karşılaştıkları sorun sayısı en aza inmektedir.

Avrupa Ülkeleri:

Almanya, İsviçre, Avusturya gibi bazı Avrupa ülkelerindeki eğitim sistemi, ülkemizdeki eğitim sistemine göre büyük farklılıklar göstermektedir. İlköğretim yıllarından başlayan ve yükseköğretim yıllarına kadar devam eden eğitim yılı farklılıkları, lisansüstü eğitimini bu ülkelerde yapmak isteyen öğrencilerin önüne doğrudan master veya doktora öğrenimine başlayabilmek için bir engel olarak çıkmakta, öğrenim süreleri uzamakta, bu durum da askerlik sevk tehiri işlemlerinde aksamalara neden olmaktadır. Örneğin İsviçre’de lisans eğitimi yapacaklar iki farklı sistemle karşılaşabilirler. Bazı üniversiteler Türkiye’de kazanılmış olan dalda öğrenim yapma imkânı verirken diğer üniversiteler 6 dersten yapılan sınavlarla öğrenci almaktadır. Almanya’ya lisansüstü öğrenim yapmak üzere gidenler denklik işlemine tabî tutulmakta, genellikle 4 yıllık eğitimleri 2,5 yıllık eğitime denk olan ön diploma olarak değerlendirilmekte en az 3-4 yıllık bir telafi eğitiminden sonra doktoraya başlatılmaktadır. Bu durum askerlikle ilgili sorunlara sebebiyet vermektedir.

“Türk Öğrencilerin Yabancı Ülkelerde Öğrenimleri Hakkında Yönetmelik”in ilgili maddelerinde yapılan değişikliklerle öğrencinin öğrenimini tamamlayabilmesi için ek süre tanınmış ve bu tip problemler ortadan kaldırılmıştır.

Yurtdışı Temsilciliklerimizin Görevleri

Yurtdışında öğrenim yapan özel öğrencilerin iş ve işlemleri, Eğitim Ataşelikleri, Eğitim Müşavirlikleri ve bunların bulunmadığı yerlerde Konsolosluklarca yürütülür. Bu temsilciliklerin özel öğrencilerle ilgili görevleri kısaca şöyledir:

•        Özel öğrencilerin öğrencilik tanıma başvurularını kabul etmek ve Bakanlığımıza göndermek,

•        Öğrenciliği tanınanlara dosya açmak,

•        Öğrencilerin öğrenim durumlarını takip etmek,

•        Öğrenciliği tanınan öğrencilerin askerlik işlemlerini yürütmek (tecil ve tehir işlemleri),

•        Öğrencilerin ilişik kesme yazılarını teklif etmek,

•        Ülke, okul ve dal değişikliği yapmak isteyen   öğrencilerin iki sömestrden fazla kaybı olmamak kaydı ile uygun görülenlerin dosyalarını ilgili bölgeye göndermek, konu hakkında bakanlığa bilgi vermek.

     Bu konularla ilgili ayrıntılı bilgi Milli Eğitim Bakanlığı web adresinden elde edilebilir: